kinimatoramaημερολόγιο από/για το κίνημα

Προβολή // Βιβλιο Potlatch: Δελτίο πληροφόρησης της Λετριστικής Διεθνούς

Προβολή-Βιβλιοπαρουσίαση

Potlatch: Δελτίο πληροφόρησης της Λετριστικής Διεθνούς

(μια έκδοση της κατάληψης Σινιάλο)

Συζήτηση

Μια κριτική προσέγγιση των θέσεων της Καταστασιακής Διεθνούς

για την πολεοδομία και την κοινωνική επανάσταση

Η πρώτη μέρα των εκδηλώσεων για τα γενέθλια της κατάληψης θα περιλαμβάνει μια βιβλιοπαρουσίαση και μια συζήτηση πάνω στις θέσεις που διατυπώθηκαν από τη Λετριστική Διεθνή (ΛΔ) και την Καταστασιακή Διεθνή (ΚΔ) για την πολεοδομία και τις δυνατότητες ανατρεπτικών αλλαγών στο πεδίο των πόλεων. Στο πλαίσιο αυτής της εκδήλωσης, ο χώρος της κατάληψης θα έχει διαμορφωθεί κατά τρόπο ώστε να αναδειχθούν ορισμένα άγνωστα σημεία της διαδρομής των συγκεκριμένων ομάδων και να τροφοδοτηθεί με πρόσθετο υλικό η (αυτο)κριτική σκέψη.

Η εκδήλωση θα ξεκινήσει με μια παρουσίαση του Potlatch, δελτίου πληροφόρησης της ΛΔ που κυκλοφόρησε 27 φορές κατά την περίοδο 1954-57. Όλα τα τεύχη του δελτίου μεταφράστηκαν στα ελληνικά και εκδόθηκαν τον Μάιο του 2018 από την κατάληψη Σινιάλο με τη μορφή βιβλίου που θα διανεμηθεί για πρώτη φορά στη διάρκεια της εκδήλωσης.

Η παρουσίαση του Potlatch θα γίνει με την προβολή ενός βίντεο βασισμένου σε αποσπάσματα από την ηχογράφηση με τίτλο "Ιστορία της Λετριστικής Διεθνούς" που πραγματοποιήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1956 από μέλη της ΛΔ. Η ηχογράφηση περιλαμβάνει τμήματα από το Potlatch και από άλλα κείμενα μελών της ΛΔ. Για τους σκοπούς της εκδήλωσης, επιλέχθηκαν αποσπάσματα της συγκεκριμένης ηχογράφησης σε συνδυασμό με πρόσθετα ηχητικά μέρη, προερχόμενα επίσης από το Potlatch, που ηχογραφήθηκαν από μέλη της κατάληψης.

Στη συνέχεια της εκδήλωσης θα παρουσιαστούν συνοπτικά τα κυριότερα σημεία της καταστασιακής κριτικής απέναντι στην κυρίαρχη πολεοδομία, καθώς επίσης και οι βασικές πειραματικές μέθοδοι επέμβασης στην πόλη (κατασκευή καταστάσεων, ενιαία πολεοδομία, ψυχογεωγραφία και περιπλάνηση) που προτάθηκαν από τη ΛΔ και την ΚΔ.

Η παρουσίαση θα βασιστεί στα κείμενα "Η Καταστασιακή Διεθνής - Μέρος 1ο: Η αθλιότητα της φονξιοναλιστικής πολεοδομίας και αρχιτεκτονικής" και "Η Καταστασιακή Διεθνής - Μέρος 2ο: Περιπλάνηση, ψυχογεωγραφία και κατασκευή καταστάσεων" που δημοσιεύτηκαν στα τεύχη 4 (χειμώνας 2015) και 5 (άνοιξη 2018) του εντύπου Carex Flacca της κατάληψης.

Στο επόμενο μέρος της εκδήλωσης θα εισάγουμε τα ακόλουθα ερωτήματα και προβληματισμούς επί των θέσεων της ΚΔ που θα θέλαμε να αποτελέσουν τη βάση μιας ανοιχτής συζήτησης.

(α) Η πόλη υπήρξε για την ΚΔ πεδίο πολιτικής δράσης και πειραματισμών. Στο περιβάλλον των σύγχρονων καπιταλιστικών μητροπόλεων, ωστόσο, γεννιούνται τα εξής ερωτήματα:

• Μήπως ζούμε σε μια εποχή όπου η πόλη έχει χάσει τις όποιες δυνατότητες διατηρούσε κάποτε για πειραματισμούς, χειρονομίες και κοινωνικές σχέσεις που δεν διαμεσολαβούνται από την εξουσία και το εμπόρευμα (πολεοδομική διάρθρωση, κάμερες παρακολούθησης, ηλεκτρονικά εισιτήρια, επιτήρηση και έλεγχος των δημόσιων χώρων ώστε "τίποτα να μην μπορεί πια να συμβεί");
• Σε ποιο βαθμό αποτελεί η "ύπαιθρος" ένα τέτοιο πεδίο ανατρεπτικών δυνατοτήτων, όπως ίσως δείχνουν τα ανά τον κόσμο πειραματικά εγχειρήματα αυτοοργάνωσης και οι -ενίοτε νικηφόροι- αγώνες ενάντια στη λεηλασία της φύσης;
• Μήπως είναι επισφαλές οποιοδήποτε γενικό συμπέρασμα με δεδομένες τις διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν στις μητροπόλεις της "καθυστερημένης" καπιταλιστικής περιφέρειας (π.χ. της Ελλάδας), όπου ίσως εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια κινηματικής δράσης;
• Ή μήπως, από την άλλη, πρέπει να αντιμετωπίζουμε την καπιταλιστική πόλη με έναν πιο δυναμικό τρόπο, ως έδαφος όπου δημιουργούνται και εξαφανίζονται διαρκώς πεδία δράσης ανάλογα με την ιστορική συγκυρία και τις επιλογές των δρώντων υποκειμένων;

(β) Η καταστασιακή περιπέτεια μπορεί να θεωρηθεί ως μια απόπειρα συνάντησης της πολιτικής δράσης, της δημιουργικής έκφρασης και της υπαρξιακής αγωνίας ως αδιαχώριστων στοιχείων.

• Αποτελεί για εμάς σήμερα κατακτημένη παραδοχή ότι η δράση μας πρέπει να διέπεται από τα τρία αυτά στοιχεία ή μήπως δίνουμε λιγότερη σημασία σε κάποιο/α και υπερτονίζουμε κάποιο άλλο;
• Ακόμα και όταν η σημασία καθενός από αυτά τα τρία πεδία αναγνωρίζεται τυπικά, μήπως πρόκειται για μια τεχνητή ένωση διαχωρισμένων μεταξύ τους στοιχείων (ένα γλαφυρό παράδειγμα: το πολιτιστικό τμήμα του ΚΚΕ) αντί για μια αυθόρμητη έκφραση και μια ουσιαστική σύνθεση που αναγνωρίζει τον ενιαίο χαρακτήρα τους σε καθετί που κάνουμε;
• Μήπως θεωρούμε ότι μια τέτοια απόπειρα σύνθεσης δεν είναι πολιτικά επίκαιρη ή/και εφικτή;
• Εντοπίζουμε ή όχι κάποιο πρόβλημα στην παγίωση μιας κατάστασης του τύπου: η συνέλευσή μου "για το πολιτικό" - η μπάντα μου "για το δημιουργικό" - ο ψυχολόγος μου "για το υπαρξιακό";

(γ) Η ΚΔ προώθησε διεκδικήσεις που ξεπερνούσαν ποιοτικά οποιεσδήποτε παροχές θα μπορούσε να προσφέρει το καπιταλιστικό κράτος πρόνοιας των τριών πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών. Το πολιτικό πρόταγμα "Δεν ζητάμε μόνο ψωμί αλλά παιχνίδια" διαμόρφωσε το υπόβαθρο εξεγέρσεων που στόχευαν στην κατάκτηση ενός τρόπου ζωής που δεν θα μπορούσε να εξασφαλιστεί από καμία μισθολογική αύξηση (και κατ' επέκταση από κανένα κράτος ή συνδικάτο). Η καπιταλιστική αναδιάρθρωση που ακολούθησε τις ταραγμένες δεκαετίες του '60 και του '70 επιστράτευσε ένα σύνολο κατασταλτικών τεχνικών για την ανάσχεση των ριζοσπαστικών κινημάτων: περικοπές των κρατικών παροχών, αυξημένα ποσοστά ανεργίας (εγκατάλειψη των πολιτικών "πλήρους απασχόλησης"), περίφραξη των φυσικών πηγών, μηδενική ανοχή και καταστολή της αδιαμεσολάβητης πολιτικής δράσης κ.λπ. Στην Ελλάδα, η τελευταία καπιταλιστική "κρίση" και αναδιάρθρωση τείνει να επαναφέρει ως κεντρικό πρόταγμα την "επιστροφή στα βασικά", με την προβολή κυρίως διεκδικήσεων για την ανάκτηση των εργατικών κεκτημένων που χάθηκαν από το 2010 και μετά.

• Πώς στεκόμαστε απέναντι στη φαινομενική αντίφαση που διαγράφεται ανάμεσα στο "Μην δουλεύετε ποτέ!" του γαλλικού Μάη (ή το δικό μας "Τρομοκρατία είναι η μισθωτή σκλαβιά") και το σημερινό "Τρομοκρατία είναι να ψάχνεις για δουλειά";
• Πώς μπορούμε -στο υπάρχον ιστορικό και γεωγραφικό περιβάλλον- να παραμείνουμε επίκαιροι και συνεπείς με τις "βασικές ανάγκες" μας χωρίς να υποχωρούμε από τον ορίζοντα των διεκδικήσεων που έθεσε η ΚΔ και ο Μάης του '68;
• Μήπως ο διαχωρισμός ανάμεσα στο "ψωμί" και το "παιχνίδι" -και η υποβάθμιση του δεύτερου στο όνομα του "ρεαλισμού"- χαρίζει τελικά τα παιχνίδια σε εκείνους που τα μεταχειρίζονται ήδη με κριτήριο την κερδοφορία και τη μαζική αποκτήνωση;

(δ) Τα εργαλεία και οι πειραματικές τεχνικές της ΚΔ έχουν απασχολήσει ήδη εδώ και 40 χρόνια την καθεστωτική διανόηση της καπιταλιστικής κοινωνίας που επιδιώκει πάντα να αφομοιώνει τα κινήματα και να μεταστρέφει τα περιεχόμενά τους με τρόπο ώστε να ενδυναμώνει την κυριαρχία της. Μια μεγάλη ποικιλία θεσμικά αποδεκτών "αντικονφορμιστικών" επιλογών συνθέτει σήμερα ένα "καταστασιακό" λαϊφστάιλ που εξαργυρώνεται στην αγορά με αντάλλαγμα μια "αιρετική" καλλιτεχνική φήμη ή μια αξιοσέβαστη ακαδημαϊκή καριέρα: Η "καταστασιακή αρχιτεκτονική" -ενίοτε και η Κοινωνία του Θεάματος- διδάσκονται σε προπτυχιακά προγράμματα σπουδών· ζωγράφοι, ποιητές, γλύπτες, σκηνοθέτες κ.λπ. συνεχίζουν να παράγουν "καταστασιακά έργα τέχνης"· πολεοδόμοι, κοινωνιολόγοι, ιστορικοί κ.λπ. καταπιάνονται με τις έννοιες που εισήγαγε η ΚΔ -εκκενώνοντάς τις βέβαια από οποιοδήποτε ανατρεπτικό περιεχόμενο- και παράγουν μια ογκώδη βιβλιογραφία χρησιμοποιώντας μια εξειδικευμένη ακαδημαϊκή αργκό που δεν έχει κανένα υπόβαθρο ή προοπτική επικοινωνίας με τις πραγματικές ανάγκες των κοινωνικών κινημάτων αλλά λειτουργεί μάλλον ως παράγοντας σύγχυσης και μυστικοποίησης.

• Σε ποιο βαθμό έχουν πράγματι αφομοιωθεί οι θέσεις της ΚΔ από την κυριαρχία και ποια αξία μπορούν να έχουν αυτές οι θέσεις για το σημερινό ριζοσπαστικό κίνημα;
• Εφόσον η αφομοίωση είναι η "φυσική" κίνηση της κυριαρχίας -όπως η "φυσική" ροπή των κινημάτων είναι ο πειραματισμός- μήπως είναι τελικά αδύνατο για οποιοδήποτε πρωτοποριακό κίνημα να αποφύγει την αφομοίωση στον βαθμό που δεν καταφέρνει να αλλάξει ριζικά τον κόσμο μέσω της κοινωνικής επανάστασης;