Τετάρτη 12 Ιουνίου 2024 στις 21.00
Προβολή ταινίας: Μανταρίνια
Τετάρτη 12 Ιουνίου, 9.00μμ.
"Μανταρίνια" (Tangerines/Mandariinid), 2013, 87 λεπτά
Σκηνοθεσία: Ζάζα Ουρουσάντζ
Πρωταγωνιστούν: Λέμπιτ Ούλφσακ, Έλμο Νουγκάνεν, Γκιόργκι Νακασίντζε, Μίσα Μέσκι, Ράιβο Τρας
Kαύκασος, Αμπχαζία, 1992. Ο πόλεμος μαίνεται ανάμεσα στους Τσετσένους και τους Γεωργιανούς. Αυτό πληγώνει τον γέροντα Iβο, ο οποίος, έχει απομείνει μαζί με έναν φίλο του, επίσης αγρότη, τον Μάρκους, σε ένα ερειπωμένο χωριό, σύμβολο της αξιοπρεπούς δυστυχίας ενός ανθρώπου που είδε τη χώρα του να ρημάζεται από τον πόλεμο των άλλων. Συνεχίζει πεισμωμένα να κατασκευάζει τα ξύλινα καφάσια του και να βοηθά τον Μάρκους με τις μανταρινιές του. Οι δύο άντρες, κόντρα στις επικίνδυνες συνθήκες ενός παράλογου πολέμου, έχουν βάλει σκοπό να μαζέψουν τη φετινή πλούσια σοδειά. "Οχι τόσο για τα χρήματα, τα οποία ναι θα είναι πολλά, αλλά γιατί είναι κρίμα να πεταχτούν τα μανταρίνια". Όταν μία σύγκρουση συμβαίνει μπροστά από το σπίτι του Ίβο, αυτός καταλήγει να περιθάλπτει τους μόνους επιζήσαντες τραυματίες: έναν μισθοφόρο Τσετσένο κι έναν νεαρό Γεωργιανό. Και αυτό γιατί, αν και είναι ουδέτερος, δεν κρατάει παθητική στάση. Η βαθιά αντιπολεμική του στάση, πηγάζει από τα αντανακλαστικά του για επιβίωση, την ανάγκη του να περιποιηθεί τη γη του και να θρέψει τους καρπούς της, αλλά και από τα προσωπικά, οικογενειακά, τραυματικά βιώματα. Η επιλογή του μοιάζει αρχικά παράλογη, σταδιακά όμως, η επιμονή του υπενθυμίζει το αυτονόητο: εκεί, σε μια ξεχασμένη γωνιά της φύσης, τι έχουν πραγματικά να χωρίσουν δύο απλοί άνθρωποι;
Ενάντια στον πόλεμο και ό,τι τον γεννάει
Πιστεύουμε, και ίσως αυτό δεν είναι κοινότοπο, ότι ο πόλεμος ούτε έχει μια μόνο μορφή ούτε είναι ένα φυσικό φαινόμενο που "χτυπά" τις κοινωνίες διαχρονικά. Δημιούργημα είναι των κοινωνιών των ίδιων, των αντιθέσεων, των διαχωρισμών και των αντιφάσεών τους. Αλλά ακόμα σημαντικότερο, όλες αυτές οι "μάστιγες" έχουν επίσης βαθύτερη ρίζα: την εμμονή κομματιών της κοινωνίας να συντηρούν και να αναπαράγουν με κάθε τρόπο τις εξουσίες τους πάνω στην κοινωνία συνολικά.
Εν ολίγοις, θεωρούμε ότι ο πόλεμος δεν είναι απόρροια μιας "αδελφοκτόνας" ροπής ή αδυναμίας, γιατί απλούστατα οι κοινωνίες δεν υπήρξαν, τουλάχιστον όσο ξέρουμε, κοινωνίες "αδελφικές" αλλά πεδία κάθε λογής ανταγωνισμού και ανελευθερίας. Και αυτό για να αλλάξει σημαίνει ότι θα πρέπει να ξεριζωθεί η πηγή αυτών των ανταγωνισμών και των διαχωρισμών, δηλαδή η ίδια η δίψα για επιβολή, έλεγχο και εξουσία "ανθρώπων σε ανθρώπους".
Με αυτόν τον αντιπολεμικό κύκλο προβολών θέλουμε να συμβάλουμε στο κέντρισμα μιας εγρήγορσης καθώς τα "τύμπανα του πολέμου" - κατά το γνωστό κλισέ - δυναμώνουν διαρκώς, χωρίς όμως να γλιστρήσουμε στο συνηθισμένη οπτική που θέλει να βλέπει τον πόλεμο (και τον μη πόλεμο) σε ένα γενικά "ανθρωπολογικό" πλαίσιο, αγνοώντας τους διαχωρισμούς και την ανελευθερία που οι τάσεις κυριαρχίας μέσα στις κοινωνίες γεννούν.
Θέλουμε ακόμα να αναδείξουμε τις πολλαπλές όψεις του πολέμου όπως αυτός μαίνεται είτε σε καιρούς "ειρήνης" είτε σε καιρούς "κανονικού" πολέμου. Γιατί οι δύο αυτές όψεις πολεμικής κανονικότητας είναι οργανικά δεμένες. Η "κλαγγή των όπλων" έρχεται στον απόηχο του παροξυσμού της φτώχειας, της απονοηματοδότησης της ζωής για τους πολλούς, τους καταπιεσμένους. Αυτοί καλούνται να γίνουν το "κρέας στα κανόνια" των στρατηγών, είτε αυτών με τα χακί είτε αυτών με τα κοστούμια.
Για να μην φτάσουμε εκεί πρέπει να στοχαστούμε και αναστοχαστούμε βαθιά πάνω στην πραγματικότητα της διαρκούς απαξίωσης της ζωής των πολλών, που θέλει να εμφανίζεται ως "κανονικότητα" μέσα σε ένα περιβάλλον αχαλίνωτου φασιστικού, ρατσιστικού, πολεμοχαρούς παραληρήματος. Και όχι απλά να στοχαστούμε, αλλά αυτός ο στοχασμός να χαλυβδώσει αντιστάσεις ανυποχώρητες και αποτελεσματικές στην επέλαση του ζόφου.
Συνέλευση Άλσους Παγκρατίου _ alsospagkratiou.wordpress.com
