Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024 στις 18.00
Ανοιχτή Συνέλευση Ενάντια στο Νέο Ποινικό Κώδικα
ΝΕΟΣ ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΚΑΙ ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Πριν από λίγες ημέρες κατατέθηκε προς διαβούλευση το σχέδιο τροποποιήσεων στον Ποινικό Κώδικα(ΠΚ) και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας(ΚΠΔ). Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, σε ανακοίνωσή του, αναφέρει ότι το παρόν νομοσχέδιο στοχεύει «στην πάταξη της μικρο-μεσαίας παραβατικότητας, την πρόληψη της οικολογικής καταστροφής μέσω εμπρησμών, των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, την επιταχυνση και ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης». Με μια πρώτη ματιά αντιλαμβανόμαστε ότι το κράτος επικαλείται προνοιακές διαθέσεις, αφενός για να αποπροσανατολίσει τον δημόσιο διάλογο από τα πλήρως ανεπαρκή μέτρα δασοπροστασίας, καθώς και το γεγονός ότι επανειλημμένα εκτάσεις καμένης γης έχουν περάσει όλως τυχαίως σε χέρια κεφαλαιούχων με «αναπτυξιακές» βλέψεις. Αφετέρου προσπαθεί να κατευνάσει τις κοινωνικές αντιδράσεις που έχουν προκαλέσει η εμπλοκή ατόμων συνάφειας με κυβερνητικά στελέχη στην υπόθεση βιασμού και μαστροπείας της 12χρονης, η εμπλοκή υψηλόβαθμων μπάτσων στην υπόθεση, μεταξύ άλλων, παροχής κάλυψης σε οίκους ανοχής (Greek Mafia), το «εγχειρίδιο επιβίωσης» γυναικοκτόνων που παρουσίασε σε τηλεοπτικό πάνελ ο Μπαλάσκας, η επί 12 χρόνια συγκάλυψη του Λοβέρδου για την διαπόμπευση οροθετικών γυναικών, οι αμέτρητες μακροχρόνιες και κοστοβόρες δίκες που, κεκλεισμένων των θυρών, επανατραυματίζουν τις επιζώσες έμφυλης βίας λόγω δυσπιστίας και δυστυχώς η λίστα δεν έχει τέλος. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι οι δύο από τις τέσσερις στοχεύσεις είναι προσχηματικού χαρακτήρα και οι πραγματικές στοχεύσεις είναι «η πάταξη της μικρο-μεσαίας παραβατικότητας» και η επιτάχυνση και ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης, προφανώς εις βάρος των υπόδικων, κάτι που έχει αποδειχτεί περίτρανα και σε περιπτώσεις κρατούμενων απεργών πείνας, των οποίων τα αυτονόητα αιτήματα έφταναν να εξετάζονται μετά από βδομάδες, οδηγώντας την υγεία τους σε οριακή κατάσταση.
Μιλώντας για τον νέο ΠΚ, δεν θα μπορούσαμε να μην κάνουμε και μια αναφορά στην ουσία της έννοιας του νόμου ως εργαλείο του κράτους και της εξουσίας γενικότερα. Το κράτος, μέσω των νόμων, προσπαθεί να ορίσει τι είναι καλό ή κακό, σωστό ή λάθος, δίκαιο ή άδικο, ηθικό ή μη. Βάσει μιας θρησκευτικής φύσεως έμπνευση και λογική που στοχεύει στην καλλιέργεια της υποταγής σε μια ανώτερη εξουσία, ο κόσμος της κυριαρχίας επιχειρεί, μέσω των νόμων, να διαστρεβλώσει το πηγαίο αίσθημα δικαίου κάθε ανθρώπου. Να εξηγήσουμε στο σημείο αυτό πως ορίζουμε ως πηγαίο αίσθημα δικαίου το βασισμένο στις ελευθεριακές αξίες της ισότητας, της αλληλεγγύης, της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας, ένστικτο που μας οδηγεί στο να βρίσκουμε το δίκαιο στην (παράνομη) πράξη απαλλοτρίωσης μιας μάνας που κλέβει για να ταΐσει το παιδί της και το άδικο στην (νόμιμη) πράξη του εργοδότη της να την απολύσει για το λόγο αυτό. Με την αναγωγή στο «ανθρώπινο» αίσθημα δικαίου γίνεται εύκολα αντιληπτή η πρόφαση του κράτους όσον αφορά στην εδραίωση, εφαρμογή και τήρηση των νόμων. Ενώ προβαλεται η διασφαλίση της (φαινομενικής) κοινωνικής συνοχής και της ομαλής συμβίωσης, στην πράξη προστατεύουν την ιδια την υπαρξη του κρατους και την ομαλή και ανεμποδιστη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σε βαρος μας, γεγονός που καταδεικνύει και η κατά περίπτωση ελαστικότητα στην εφαρμογή των νόμων (Μαρινάκης, Μίχος, Γεωργιάδης, Λεβέντηδες κλπ).
Ορισμένες από τις αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο και θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς και ενδεικτικές της κρατικής και ταξικής καταπίεσης και εκδικητικότητας, είναι οι εξής:
- οι ποινές αυξάνονται τόσο επί των κατά συρροή πλημμελημάτων (από 8 έτη το μέγιστο όριο γίνεται 10), όσο και επί των κακουργημάτων (από τα 20 έτη το μέγιστο όριο γίνεται 25), για τα οποία κακουργήματα αυξάνεται εν γένει το όριο της κάθειρξης στα 20 έτη, από τα 15 που ίσχυε έως σήμερα.
- εξισώνεται η απόπειρα με την τετελεσμένη πράξη και η ποινή του συνεργού με αυτή της αυτουργού.
- μερική ή ολική έκτιση ποινών για τα πλημμελήματα, όταν η ποινή που επιβάλλεται είναι μεγαλύτερη του ενός έτους, με δυνατότητα χορήγησης αναστολής μόνο αν ο κατηγορούμενος δεν έχει καταδικαστεί προηγουμένως σε ποινή μεγαλύτερη του ενός έτους.
- προβλέπεται η δυνατότητα έκτισης ποινών με τους εναλλακτικούς τρόπους της κοινωφελούς εργασίας- όπως είναι η μετωνυμία της εργασίας χωρίς μισθό και δικαιώματα, τα οφέλη της οποίας θα αξιοποιήσουν κρατικοί φορείς όπως Δήμοι και Περιφέρειες - ή της μετατροπής της ποινής σε χρήμα για ποινές φυλάκισης έως 2 έτη.
- επιβάλλεται δίχως εξαιρέσεις η πραγματική έκτιση της ποινής φυλάκισης των τριών ετών και άνω.
- η υφ'όρων απόλυση εξαρτάται από την κρίση του συμβουλίου το οποίο θα κρίνει στη βάση της επικινδυνότητας του εγκλήματος που έχει τελεστεί και των ατομικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών του δράστη, ανεξαρτήτως των τυπικών προϋποθέσεων συμπλήρωσης του χρόνου κράτησης. Δηλαδή το κρατούμενο ξανακρίνεται και ξαναδικάζεται για ένα έγκλημα για το οποίο έχει ήδη καταδικαστεί(!).
-επιβάλλονται αυξημένα χρηματικά ποσά ως παράβολα που πιέζουν ακόμα περισσότερα τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Επιπλέον προστίθεται καταβολή χρηματικών ποσών για ενστάσεις σε περίπτωση που αυτές απορριφθούν.
-αυξάνεται ο κίνδυνος απέλασης για μετανάστριες/μετανάστες/μεταναστά.
-αυστηροποίηση στο κομμάτι των αναβολών των δικών, με μέγιστο όριο την μία αναβολή ανά δίκη.
Με την πληρότητα των ελληνικών φυλακών να φτάνει το 2021 στο 110%, 2 στους 10 κρατούμενους να παραμένουν (προ)φυλακισμένοι λόγω καθυστέρησης εκδίκασης ή εξέτασης αιτήματος για υφ'όρων απόλυση, με τις επερχόμενες μονομελείς συνθέσεις δικαστικών, την κατάργηση των ενδιάμεσων διαδικασιών, την κατάργηση της υποχρεωτικής εμφάνισης μάρτυρα αστυνομικού, αναμένεται οι φυλακές να γεμίσουν ασφυκτικά, ανοίγοντας τον δρόμο για την ίδρυση ιδιωτικών φυλακών, όπως κι έχει ήδη συμβεί σε πολιτείες της Αμερικής.
Η συνθήκη του εγκλεισμού είναι μια βάναυση, απάνθρωπη και ακραία καταπιεστική συνθήκη. Πέρα από τη σοφρωνιστική της έκφανση με τις φυλακές, ως τιμωρητικά αποθετήρια ψυχών που το σύστημα κρίνει ότι «περισσεύουν», μπορεί να περιλαμβάνει τα κέντρα κράτησης μεταναστών/μεταναστριών, «υγειονομικά» μέτρα εγκλεισμού (καραντίνες), κέντρα απεξάρτησης, ψυχιατρικά νοσοκομεία, ακόμα και (σε ένα πιο φιλοσοφικό- υπαρξιακό επίπεδο) την ίδια την οργάνωση της ζωής στα σύγχρονα αστικά κέντρα. Εν προκειμένω, στα σοφρωνιστικά καταστήματα, κάθε επίφαση περί σοφρωνισμού και επανένταξης καταρρέει με πάταγο μπροστά στις άθλιες συνθήκες υγιεινής, στις αυθαιρεσίες των σοφρωνιστικών υπαλλήλων, στις «μεσαιωνικές» υποδομές υγείας, στους δεκάδες αόρατα κι αθόρυβα νεκρούς κρατούμενους, ειδικά στην περίοδο της καραντίνας.
Οι νέες τροποποιήσεις στον ΠΚ και ΚΠΔ δεν είναι κεραυνός εν αιθρία ούτε έρχονται σε κενό χώρο και χρόνο. Έρχονται ως κομμάτι της κρατικής - καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, ως συνέχεια της ιδιωτικοποίησης των δομών υγείας, εκπαίδευσης, μεταφοράς, της κατάργησης του πανεπιστημιακού ασύλου, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και τις δολοφονίες ανθρώπινων και μη ζώων προς όφελος του ντόπιου και διεθνούς κεφαλαίου, της κήρυξης πορειών και απεργιών ως παράνομες, της εντατικοποίησης και ελαστικοποίησης της μισθωτής σκλαβιάς, των αυξήσεων σε ενέργεια και είδη πρώτης ανάγκης, της ακραίας φτωχοποίησης της κοινωνικής βάσης, της ολοένα και πιο ενεργής συμμετοχής του ελληνικού κράτους σε νατοϊκές επιχειρήσεις στην Ουκρανία, την Παλαιστίνη και τη Μέση Ανατολή ευρύτερα. Έρχονται να πλαισιώσουν και να ενισχύσουν τη συνεχώς εντεινόμενη κρατική καταστολή, ως απάντηση στις κοινωνικές ανισότητες και το σταδιακά αυξανόμενο ταξικό χάσμα, υπόβαθρο που δύναται να ευνοήσει φαινόμενα κοινωνικής ανυπακοής και αναταραχών. Είναι ακόμα μια εφαρμογή του δόγματος «νόμος και τάξη» που αποσκοπεί στην συσκότιση της ταξικής εκμετάλλευσης, την ποινικοποίηση της ατομικής και συλλογικής αυτοάμυνας και αντεπίθεσης.
Για μας, η εναντίωση στο νέο και σε κάθε ποινικό κώδικα είναι δεδομένη και αναπόσπαστο κομμάτι του αγώνα για την ελευθερία. Κανένας νόμος, κανένας κανόνας που απορρέει από οποιαδήποτε εξουσία δεν είναι πάνω από τις αξίες μας, πάνω στις οποίες εδράζεται το δίκιο μας, για το οποίο αγωνιζόμαστε.
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΟΙΝΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΕΙΝΑΙ ΤΑΞΙΚΗ, ΜΠΟΥΡΛΟΤΟ ΚΑΙ ΦΩΤΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΦΥΛΑΚΗ
ΑΝ ΔΕΝ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ, ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ ΜΑΣ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝΕ ΜΟΝΤΕΡΝΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ
Ανοιχτή Συνέλευση Ενάντια στο Νέο Ποινικό Κώδικα, Πάτρα