Σάββατο 7 Μαρτίου 2020 στις 16.00
Νέες Κανονικότητες: λόγοι και πρακτικές μιας νέας (;) κοινωνικής παιδαγωγικής
Η σχεδιαζόμενη περίσταση επιχειρεί να ανοίξει σε δημόσιο διάλογο μια σειρά από λόγους και πρακτικές που ασκούνται εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον με ιδιαίτερη ένταση και στη χώρα μας, στο πλαίσιο του κυρίαρχου αφηγήματος της ελλάδας ως μιας μη-κανονικής χώρας (σε κρίση), της επιβολής των μνημονίων ως θεραπείας και του ξεπεράσματος της κρίσης ως μιας "επιστροφής στην κανονικότητα". Μιας επιστροφής σε μια περίεργη κανονικότητα, όπου η περίφημη "αποκατάσταση του αισθήματος ασφάλειας στους πολίτες" πραγματοποιείται με το ένα τρίτο του πληθυσμού να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, με τις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές σε πλήρη ανάπτυξη, με τη συνέχιση της αποσάθρωσης του κοινωνικού κράτους, με τον επαναπροσδιορισμό των εννοιών που καθορίζουν το πλαίσιο και τη λειτουργία του αστικού, δημοκρατικού πολιτεύματος και του κράτους δικαίου, με την ευρύτερη περιστολή των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των μειονοτικών ομάδων, με την ένταση της κρατικής βίας και καταστολής που στρέφεται ενάντια σε πολιτικούς χώρους και κοινωνικές ομάδες ή απλά ενάντια σε οποια(ον)δήποτε βρεθεί 'σε λάθος σημείο την λάθος στιγμή'.
Επιτομή αυτής της κανονικότητας φαίνεται να αποτελεί εξάλλου η άσκηση μιας πιο επιθετικής -πολεμικού τύπου- πολιτικής αποτροπής και αποκλεισμού των νέων αφίξεων προσφύγων και μεταναστών μέσω της εντατικοποίησης των περιπολιών στο Αιγαίο, και της συστηματοποίησης των παράνομων και δολοφονικών πρακτικών επαναπροώθησης (όπου υπάρχουν πλέον ακόμα και μαρτυρίες περί απώθησης των πλοιαρίων των πρώτων από παρακρατικούς μασκοφόρους), ή μέσω της νέας περίφραξης της συνοριακής γραμμής με συρματόπλεγμα στον Έβρο. Σ' αυτό το σκηνικό έρχεται να προστεθεί και η δημιουργία κλειστών κέντρων κράτησης/ φυλακών απέλασης κοντά στα ήδη υπάρχοντα Κ.Υ.Τ., ενώ οι συνθήκες διαβίωσης στα επονομαζόμενα 'Κέντρα Φιλοξενίας' εξαθλιώνονται περαιτέρω, καθώς οι προσφυγομεταναστευτικοί πληθυσμοί σωρεύονται σε καθεστώς εγκλωβισμού, οι διαδικασίες ασύλου αυστηροποιούνται κι επιταχύνονται κατά παράνομο τρόπο και προωθείται ο αποκλεισμός τους από την πρωτοβάθμια περίθαλψη μέσω της στέρησης τους από ΑΜΚΑ, μιας πολιτικής χειρονομίας που συνεπάγεται τη σταδιακή άρση της πρόσβασης των παιδιών τους στη δημόσια εκπαίδευση και την καταστρατήγηση του δικαιώματος των ίδιων στη νόμιμη εργασία.
Την ίδια στιγμή, γινόμαστε μέτοχοι της ανάπτυξης πολλαπλών συμβολικών στρατηγικών κατασκευής γεγονότων και απειλών (επαναπροσδιορίζοντας τους όρους του δίπολου εχθρός-φίλος) που δικαιολογούν κι εκλογικεύουν την υποβάθμιση και τον εξευτελισμό των εκάστοτε υποτιθέμενων εχθρών, όπως για παράδειγμα των επονομαζόμενων 'φορέων της ανομίας' ή άλλων αποκαλούμενων 'μη-παραγωγικών' υποκειμένων, τα οποία γίνονται αποδέκτες της επίδειξης δύναμης, αποφασιστικότητας και μιλιταριστικής δράσης του πάνοπλου κρατικού μηχανισμού. Ταυτόχρονα, γινόμαστε μάρτυρες μιας σκηνοθετικού τύπου ανάδειξης ηγετών, αλλά και της ανάκαμψης των κυβερνητικών λόγων και υποσχέσεων περί ασφάλειας και αποκατάστασης της τάξης, καθώς και των τελετουργιών παραγωγής και εμπέδωσης μιας νέας εθνικής κοινότητας, στο πλαίσιο των οποίων αναπαράγονται ρατσιστικοί και σεξιστικοί λόγοι και λεξιλόγια που νομιμοποιούν διακρίσεις, ιεραρχίες και σχέσεις εξουσίας που συνδέονται με μακρόχρονες αποικιοκρατικές, φασιστικές και εθνικές ιστορίες.
Όλα τα παραπάνω δεν τα αντιλαμβανόμαστε ως κάποιο ενορχηστρωμένο (συνωμοσιολογικού τύπου) σχέδιο επιβολής ή παραπλάνησης, ούτε και κατανοούμε τις πρακτικές κοινωνικού εξτρεμισμού ως συγκυριακές εξάρσεις ή θεσμικές παρεκκλίσεις ενός γενικότερου δημοκρατικού κανόνα που αργά ή γρήγορα θα φροντίσει για την εξομάλυνσή τους. Γι' αυτό και δεν ελπίζουμε σε μια σύντομη ή μακρά κοινοβουλευτική διευθέτηση, αλλά πιστεύουμε στη δημιουργίας χώρων σκέψης και συζήτησης μεταξύ διανοουμένων, ανθρώπων της πράξης και κινημάτων βάσης με στόχο την ανάπτυξη συμμαχιών αντίστασης σ' αυτού του είδους τους λόγους και τις πρακτικές. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουμε το άνοιγμα μιας συζήτησης αυτών των διαδικασιών υπό την προοπτικής της 'Παιδαγωγικής'. Επιχειρούμε δηλαδή την κατανόηση των λόγων και των πρακτικών που συγκροτούνται υπό το όνομα της "επιστροφής στην κανονικότητα" ως διαδικασίες (επαν)εκπαίδευσης της αντίληψης και (επανα)νοηματοδότησης της πραγματικότητας, διαμόρφωσης συναισθηματικών προδιαθέσεων και αποκρίσεων, εδραίωσης (ή αποκλεισμού) νόμιμων πεδίων διαβούλευσης, προοπτικών κατανόησης των άλλων, καθώς και νομιμοποίησης πρακτικών που προωθούν διακρίσεις, αποκλεισμό, ή /και καταναγκασμό απέναντι σε όσες και όσους αναγνωρίζονται ως εχθροί και ως απειλές της κυρίαρχης εθνοπατριαρχικής τάξης πραγμάτων.
Δεδομένου ότι οι νέες ομάδες φτωχών και αποκλεισμένων ή/και οι επικίνδυνοι ή απειλητικοί άλλοι δεν είναι δυνατόν αφενός να ενταχθούν σε αυτή τη νέα (;) κανονικότητα, αλλά ούτε και να αποκλειστούν ολοκληρωτικά, θα μπορούσαμε ίσως να σκεφτούμε ότι οι λόγοι και πρακτικές διακυβέρνησης που καταγράψαμε παραπάνω, λειτουργούν με μια διπλή παιδαγωγική στόχευση. Αφενός, έχουν ως στόχο να κινητοποιήσουν και να στρατολογήσουν (προσεταιριστούν) όσες και όσους αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους ως πρόθυμους θεματοφύλακες ή συμμέτοχους αυτής της τάξης πραγμάτων και των συνακόλουθων προνομίων, αλλά και να λειτουργήσουν ως θεσμικοί και συνομιλιακοί πόροι νομιμοποίησης και λογοδοσίας για την συναίνεση ή την εμπλοκή τους σε λόγους ή πρακτικές εξουσίας και βίας. Αφετέρου, απευθύνονται στα υποτελή υποκείμενα και ομάδες, σε όσες και όσους βρίσκονται σε επισφαλή θέση με στόχο να τους μάθουν πλέον να διάγουν και να προσδοκούν με στρατηγικούς τρόπους, έχοντας δηλαδή πάντοτε συνείδηση της υποτελούς θέσης τους μέσα στην ευρύτερη κοινωνική τάξη πραγμάτων, έτσι ώστε να περιορίζουν τις φιλοδοξίες και τις διεκδικήσεις τους. Η προοπτική λοιπόν αυτής της παιδαγωγικής έχει ίσως αξία να συζητηθεί, αν σκεφτούμε ότι ασκείται σε ένα πλαίσιο εντεινόμενων και πυκνών αγώνων, αντιστάσεων και κριτικών που αμφισβητούν από πολλαπλές τοποθετήσεις την "επιστροφή στην κανονικότητα".
Η ομάδα "Βορειοδυτικό Πέρασμα" φιλοδοξεί ν' αποτελέσει ένα 'συνεργείο σκέψεων και δράσεων' προς την κατεύθυνση της κοινωνικής απελευθέρωσης. Στις εκδηλώσεις μας επιδιώκουμε να φιλοξενούμε πρόσωπα που με τον ανεξάρτητο λόγο τους και τον πλούτο των εμπειριών τους μας βοηθούν να εμβαθύνουμε τη σκέψη μας επάνω στα αίτια, τις γενεαλογίες και τις εκφάνσεις των μορφών επιβολής της κυριαρχίας που όλες και όλοι μας βιώνουμε σε διάφορες εκδοχές.
Στην πρώτη μας εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στις 7 Μαρτίου στα Ιωάννινα, στις 16:00 στον Ελεύθερο Κοινωνικό Χώρο Αλιμούρα, Αραβαντινού 6, εντός Στοάς Σκόρδου (και από Τσιριγώτη 14) επικεντρωνόμαστε σε σημαντικές πτυχές του προσφυγομεταναστευτικού ζητήματος με την παρακάτω θεματική και τους εξής συντελεστές:
Μέρος Α.
Θεματική: Δικαιώματα προσφύγων - μεταναστών.
Συντελεστές: Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης (Παν/μιο Μακεδονίας), Λωρέτα Μακόλι (Ένωση Αφρικανίδων Γυναικών), Χαρά Αλεξάκη, (Το Σπίτι Των Γυναικών) / Απόστολος Καψάλης, (Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, Πάντειο Πανεπιστήμιο).
Μέρος Β.
Θεματική: Νέες μορφές ρατσισμού - Ισλαμοφοβία.
Συντελεστές: Γιώργος Τσιμουρής (Πάντειο Παν/μιο), Σωτήρης Λίβας, (Ιόνιο Πανεπιστήμιο), Άννα Στάμου, (Μουσουλμανική Ένωση Ελλάδας), Στάθης Παπασταθόπουλος (Παν/μιο Ιωαννίνων).
